Ο Μεγάλος Ευρωπαϊκός Χώρος

Τι συνέβαινε τη στιγμή που γεννήθηκε; Τι συνέβαινε στη Γαλλία; Χωρίς αμφιβολία, υπήρχε μια βαθιά κρίση της δεξιάς ιδεολογίας. Εκείνη την εποχή, η δεξιά δεν μπορούσε να προτείνει καμία εναλλακτική λύση στον αριστερό-φιλελεύθερο λόγο που αναπτυσσόταν. Επιπλέον, η δεξιά κλείστηκε υπερβολικά στον εθνικισμό και σκεφτόταν αποκλειστικά και μόνο για τη Γαλλία – «σκεπτόμενη με όρους Γαλλίας» στο πνεύμα που ο Τραμπ «σκέφτεται με όρους Αμερικής», δηλαδή με την έννοια του απομονωτισμού, αποσπώντας την Αμερική από το πλαίσιο της.

Αν αυτή είναι μια αρκετά καλή στρατηγική για την Αμερική, τότε για τη Γαλλία, που είναι μέρος του ευρωπαϊκού πολιτιστικού χώρου, μια τέτοια τεχνητή ενέργεια έχει περισσότερο αρνητικές επιπτώσεις στην κουλτούρα, αποσπώντας τεχνητά τη Γαλλία από την Ευρώπη και την κλασική της παράδοση.

Επομένως, το πρώτο πράγμα που έκανε η Νέα Δεξιά, ακολουθώντας τον Ζαν Θιριαρ, που την ενέπνευσε από πολλές απόψεις, ήταν να απορρίψει τον τότε ευρέως αποδεκτό γαλλικό εθνικισμό και να υποστηρίξει αντ' αυτού τον ευρωπαϊκό εθνικισμό. Στράφηκαν στις γεωπολιτικές ιδέες του Καρλ Σμιτ για τους «μεγάλους χώρους» και τα «δικαιώματα των λαών».(1)

Ανέπτυξαν την ιδέα του Ζαν Θιριάρ για την αυτάρκεια των μεγάλων χώρων. Αυτή η θεωρία διατυπώθηκε αρχικά από τον Γερμανό οικονομολόγο Φρίντριχ Λιστ (2), ο οποίος την εφάρμοσε στη Γερμανία και τις γειτονικές χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, αλλά ο Θιριάρ την αναθεώρησε και την προβάλλει στην Ευρώπη συνολικά. Ο Θιριάρ, ο οποίος ήταν Βέλγος, είχε κατανοήσει καλά ότι ένας μικρός χώρος δεν μπορεί να επιβιώσει μόνος του ή να εξασφαλίσει την κυριαρχία του.

Για να διεξαχθεί πόλεμος, για να αντιταχθεί αποτελεσματικά στην αμερικανοποίηση, στον οικουμενισμό και τη παγκοσμιοποίηση – τόσο πρακτικά όσο και ιδεολογικά – είναι απαραίτητη η δημιουργία ενός μεγάλου ευρωπαϊκού χώρου. Κατά συνέπεια, η επιρροή του Ζαν Θιριάρ είναι πολύ σημαντική και, σε αντίθεση με την κοινή δεξιά της εποχής, η Νέα Δεξιά υποστήριξε ότι είναι απαραίτητο να «σκεφτούμε την Ευρώπη» ή να «σκεφτούμε με όρους Ευρώπης». Αυτό τους διακρίνει και τους φέρνει σε αντίθεση με την παλιά δεξιά. Για παράδειγμα, ποια ήταν η δεξιά εκείνη την εποχή; Υπήρχαν οι λεγόμενοι Πουζαντιστές, οπαδοί του Πιερ Πουζάντ.

Ο Ζαν-Μαρί Λεπέν και το Εθνικό Μέτωπό του προέκυψαν αργότερα από αυτό το κίνημα. Ο Λεπέν είχε δεσμούς με τον Πουζαντισμό. Υπήρχε επίσης το δεξιό κίνημα των μοναρχικών και εθνικιστών στο πνεύμα του Σαρλ Μωράς, ιδρυτή της Action Française. Η GRECE απομακρύνθηκε αποφασιστικά από όλα αυτά.

Όπως θα γράψει αργότερα η Νέα Δεξιά για τον εαυτό της, και ιδίως ο Αλέν ντε Μπενουά το 1979, όταν διατύπωσε τις πρώτες σκέψεις για την 11η επέτειο της GRECE: «Αισθανθήκαμε μια πλήρη ρήξη με την παλιά δεξιά, ειδικά στο μέτωπο των ιδεών». Όπως έγραψε στο Les Idées à l’endroit, ένα σημαντικό εγχειρίδιο για την ανάλυση της Νέας Δεξιάς, «Η παλιά δεξιά ήταν νεκρή».(3)

Η παλιά δεξιά αυτοκτόνησε, και το άξιζε απόλυτα και θεμελιωδώς. Κατά συνέπεια, η GRECE βρέθηκε σε μια ορισμένη ρήξη μεταξύ της δεξιάς, την οποία δεν αποδεχόταν, και της αριστεράς, με την οποία διαφωνούσε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, διότι, όπως το έθεσε ο ντε Μπενουά, η αριστερά παρέμενε εντός του τόπου της οικονομίας, και για εκείνους ο άνθρωπος εξαρτάται πρωτίστως από την οικονομία.

Για τη Νέα Δεξιά, ο άνθρωπος δεν εξαρτάται από την οικονομία, αλλά από την κουλτούρα και τη σφαίρα του πνεύματος. Επομένως, η αριστερά δεν αποδέχεται τη GRECE, καθώς αυτή θέτει τη σημασία της οικονομίας στη ζωή του ανθρώπου σε δεύτερη μοίρα, ή μάλλον αμφισβητεί ότι η ζωή του ανθρώπου εξαρτάται από την οικονομική σφαίρα. Αυτό το απορρίπτουν, και έτσι κατέληξαν σε ένα ορισμένο ρήγμα.

Μεταξύ των πρώτων μελών της Νέας Δεξιάς, μπορούμε να ξεχωρίσουμε την εξέχουσα προσωπικότητα του Αλέν ντε Μπενουά, καθώς και τον Ντομινίκ Βενέρ και μια σειρά άλλων προσωπικοτήτων, όπως ο Ζαν-Κλοντ Βαλά και ο Πιερ Βιάλ, τους οποίους ίσως έχετε ακουστά.

Όλοι οι υπόλοιποι δεν είναι τόσο διάσημοι, τα έργα τους δεν έχουν καν μεταφραστεί στα ρωσικά. Υπό την αιγίδα της GRECE, το 1968, η Νέα Δεξιά άρχισε να διοργανώνει ετήσια συμπόσια και συνέδρια – τα «les colloques».

Στα γαλλικά, το «colloque» είναι κάτι σαν «συνέδριο» ή «συμπόσιο». Στην πραγματικότητα, χρησιμοποιούμε αυτόν τον όρο και στη γλώσσα μας: «kollokvium» («συμπόσιο»). Τα συνήθη θέματα αυτών των colloquiums ήταν: «Ο Γκραμσιανισμός από τα Δεξιά», «Ο Αγώνας των Λαών», «Η Αριστερά», «Η Δεξιά», «Το Τέλος του Συστήματος», «Το Τέλος του Κόσμου», «Η Ευρώπη», «Ο Νέος Κόσμος», «Οι ΗΠΑ: Ο Κίνδυνος», «Ενάντια στη Disneyland», κ.ά. Ανάλογα, αυτά είναι τα σημεία στα οποία η Νέα Δεξιά βλέπει τα κομβικά σημεία της πνευματικής της ζωής.

Ακολουθεί ένα παράδειγμα: η ανθολογία του 15ου colloquium της GRECE, Le cause des peuples («Ο Αγώνας των Λαών»), όπου δημοσιεύονται οι κύριες ομιλίες. Η αριστερή εφημερίδα Le Monde φοβήθηκε τον τρόπο με τον οποίο η Νέα Δεξιά «στοχεύει στο δυτικοαμερικανικό σύστημα για την εξάλειψη των διαφορών των ανθρώπινων προσωπικοτήτων και τη μετατροπή όλων σε ρομπότ». Αυτή η κριτική της αμερικανικής ηγεμονίας και της παγκόσμιας φιλελεύθερης πολιτικής δεν ταιριάζει καθόλου με την παλιά δεξιά, η οποία, κατά γενικό κανόνα, την υπερασπιζόταν. Εξίσου συγκλονιστικό για την αριστερά ήταν το εγκώμιο για τον γκραμσιανισμό που ακούστηκε σε ένα από τα άλλα συμπόσιά τους.

Το 1988, κυκλοφόρησαν την ειδική έκδοση Krisis, η οποία απευθυνόταν σε αριστερό κοινό και δραστηριοποιούνταν κυρίως στο αριστερό μέτωπο, όπου τα βασικά θέματα εξετάζονταν κυρίως από αριστερή (αν και πάντα αντιφιλελεύθερη) θέση. Κατά συνέπεια, η εκδοτική τους βάση ήταν τα Éléments, Nouvelle École και Krisis.

Τώρα που καλύψαμε την ιστορία και τις κύριες μορφές, ας προχωρήσουμε στις επιρροές. Εδώ, όλα είναι πολύ ενδιαφέροντα. Αυτές οι επιρροές θα καταλάβουν πιθανώς το μεγαλύτερο μέρος της διάλεξής μου, διότι, όπως είπα, η Νέα Δεξιά είναι ένα είδος εγκυκλοπαιδιστών. Όταν μιλάμε για το ποιος τους επηρέασε, ουσιαστικά εξοικειωνόμαστε με τις κύριες θέσεις και έννοιές τους.

Πρώτα απ' όλα, η Νέα Δεξιά επηρεάστηκε έντονα από τη Συντηρητική Επανάσταση – σε όλα τα μέτωπα.

Αυτό περιλαμβάνει τους αριστερούς Εθνικομπολσεβίκους στο πνεύμα του Ερνστ Νίκις και τους δεξιούς της Συντηρητικής Επανάστασης όπως ο Σπένγκλερ, ο Σμιτ, καθώς και αριστερούς της Συντηρητικής Επανάστασης όπως ο Ερνστ βον Σάλομον ή ο Χάρο Σούλτζε-Μπόυζεν. Όλο αυτό το στρώμα της γερμανικής αντικομφορμιστικής κουλτούρας της δεκαετίας του 1920-1940 εισήλθε στο γαλλικό πλαίσιο και ενσωματώθηκε στη δομή της σκέψης της Νέας Δεξιάς.

Κατάφεραν να καταστήσουν αυτό το περιβάλλον λαοφιλές. Τους αρέσει πολύ ο Ερνστ Γιούνγκερ. Ο ίδιος ο Ντε Μπενουά γνώρισε τον Γιούνγκερ, ήταν φίλος με τον γραμματέα του, Αρμίν Μόλερ, και διατηρούσε τακτική αλληλογραφία μαζί του. Εμπνεύστηκε από τις ιδέες του Γιούνγκερ, όπως το «πέρασμα του δάσους», που σηματοδοτεί την απομάκρυνση από τον πολιτισμό της Νεωτερικότητας, την ριζοσπαστική αντίθεση σε αυτόν και την επιστροφή στη σφαίρα της Παράδοσης, στη σφαίρα όπου το πνεύμα κυριαρχεί πάνω στην οικονομία. (4)

Οι ιδέες του για τον πόλεμο γοήτευσαν επίσης τον Αλέν ντε Μπενουά, κυρίως η βαθιά περιγραφή του για το ίδιο το πνεύμα του Κσατριανισμού. (5)

Αυτό διατρέχει επίσης τη Νέα Δεξιά σαν κατευθυντήρια γραμμή. Προχωρώντας, σημαντική είναι επίσης η επιρροή του Ζαν Θιριάρ, του θεωρητικού μιας ενωμένης Ευρώπης από το Δουβλίνο έως το Βλαδιβοστόκ.(6)

Αυτή η φόρμουλα διατυπώθηκε για πρώτη φορά από τον Ζαν Θιριάρ. Σήμερα χρησιμοποιείται συχνά από πολλούς, συμπεριλαμβανομένων Ρώσων πολιτικών. Η θέση για τη δημιουργία μιας Μεγάλης Ευρώπης από το Δουβλίνο έως το Βλαδιβοστόκ (ή, σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, από τη Λισαβόνα έως το Βλαδιβοστόκ) ήταν ιδέα του Ζαν Θιριάρ. Ο ίδιος μιλά για την ανάγκη δημιουργίας ενός ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου, της ενοποίησης της ευρωπαϊκής ηπείρου, η οποία θα περιλαμβάνει τις ευρωπαϊκές χώρες καθώς και τη Ρωσία.

Το συμπέρασμα του Θιριάρ είναι ότι η γεωπολιτική ταυτότητα αυτού του μπλοκ είναι η γη, η τελλουροκρατία. Είναι αντι-παγκοσμιοποίηση και αντι-οικουμενισμός, η αντίθεση της αγγλοσαξονικής, ατλαντικής γεωπολιτικής. Αυτή η περιοχή της Μεγάλης Ευρώπης, αυτός ο Πόλος, πρέπει να γίνει η πλατφόρμα για την αναγέννηση της Παράδοσης, ένα πραξικόπημα κατά της ομοιογενοποίησης και του οικουμενισμού, η αποκατάσταση των παραδόσεων που έχουν χαθεί.

Κατά συνέπεια αυτό που ακολουθεί είναι ότι όταν η Νέα Δεξιά εξετάζει το φαινόμενο της Ευρώπης και μιλά για την ανάγκη αναγέννησης του ευρωπαϊκού πολιτισμού, πατάει από πολλές απόψεις στα χνάρια του Θιριάρ. Είναι σημαντικό να συμπεριλάβει και τη Ρωσία σε αυτό το όραμα ως ένα σημαντικό μέρος του ευρωπαϊκού χώρου.

Μετάφραση: Οικονόμου Δημήτριος

1. Carl Schmitt, Völkerrechtliche Großraumordnung mit Interventionsverbot für raumfremde Mächte. Ein Beitrag zum Reichsbegriff im Völkerrecht (Βερολίνο: Duncker & Humblot, 1991)

2. Friedrich List, The National System of Political Economy, μετάφραση Sampson S. Lloyd (Λονδίνο: Longmans, Green and Co., 1909).

3. Benoist, Les Idées à l’endroit, 57.

4. Ernst Jünger, The Forest Passage, μετάφραση Thomas Friese (Candor: Telos Press Publishing, 2013).

5. Ernst Jünger, Storm of Steel, μετάφραση Michael Hofmann (Νέα Υόρκη: Penguin Books, 2016). Ο Κσατρίγια είναι μέλος της κάστας των πολεμιστών και των ηγεμόνων στην παραδοσιακή ινδουιστική κοινωνία, υπεύθυνος για την προστασία και τη διακυβέρνηση, που ενσαρκώνει τις αξίες του θάρρους, της δύναμης και της τιμής.

6. Yannick Sauveur, Jean Thiriart et le national Communautarisme européen. mémoire présenté devant l’Institut d’études politiques de l’Université de Paris (Charleroi: Editions Machiavel, 1983).