Oorlog zonder regels
Dit klinkt misschien vreemd. Vooral voor de fanatieke voorstanders van lauw en onovertuigend pacifisme. Maar oorlog heeft regels. Of liever gezegd, die moet er zijn, goed gedefinieerd en precies. En dat iedereen ze respecteert.
Ik heb het echter niet over het bleke spookbeeld dat de Conventie van Genève is. Die vanaf het moment van ondertekening genegeerd wordt. Noch over de zogenaamde “rules of engagement”. Die niets meer zijn dan de definitie van de specifieke kenmerken van een missie, of operatie, of oorlog. Modern spul, van Amerikaanse uitvinding.
Nee, de oorlogsregels zijn zo oud als de mensheid. We vinden ze al in de Ilias van Homerus.
Ongeschreven regels. En die niet voorzien in sancties of embargo's. Maar als men zich er niet aan hield, leidde dat tot minachting. Tot oneer en schande. En een man kon niet langer leven met zo'n schande. Niet in... de wereld van gisteren.
Maar vandaag de dag is alles anders. Alles is gebaseerd, zelfs in oorlog, op een economische berekening. Op kosten, op baten. En er zijn geen regels die gelden. Men is niet bang voor oneer. Simpelweg omdat er geen eergevoel meer is.
Ik weet het. Eer is een verouderd woord. Het wekt vandaag de dag ironie op. Zelfs sarcasme. Toch was het juist eer die ervoor zorgde dat oorlog “regels” had. Dat het niet iets beestachtigs werd. En ik verontschuldig me bij de beesten. Dat ze zich niet gedragen zoals wij. Want dieren hebben altijd en in elk geval hun eigen “regels”, die in de natuur zijn vastgelegd.
En vandaag? Laten we er eens over nadenken ... het minste eergevoel zou hebben voorkomen dat de Verdragen van Minsk verscheurd werden. En de oorlog in Oekraïne zou zijn voorkomen.
Maar we weten dat deze alleen werden gebruikt om tijd te rekken. Om Moskou te misleiden. Terwijl Kiev bewapend werd. Het was niet Poetin die dit zei. Het waren de Westerse leiders zelf. Ze schepten er bijna over op. Inderdaad, zonder het bijna.
En Zelenski vandaag langeafstandswapens geven, zodat hij diep in Rusland kan toeslaan? Betekent dit niet dat we het Kremlin provoceren tot een totale oorlog? Tot een nucleaire oorlog...
En terrorisme en terroristen gebruiken? In Moskou net als in Iran. De dochter van Doegin vermoord met een bom. Generaal Suleymani uitgeschakeld met een drone. Zonder de oorlog te verklaren. Zonder enige regels te respecteren.
De terrorist, de “partizaan” - volgens de definitie van Carl Schmitt - is geen soldaat. En hij respecteert de “oorlogsregels” niet. Maar een staat kan zijn toevlucht niet nemen tot dergelijke instrumenten. Eerst en vooral hangt zijn geloofwaardigheid ervan af. Hij wordt onbetrouwbaar. En niemand kan vanaf dat moment nog vertrouwen hebben in zijn verplichtingen. In zijn beloften. Oorlog zal geen regels meer hebben. Het zal alleen maar dood en verderf zijn zonder grenzen.
Zoals ik al zei, het beestachtig noemen is een understatement.
Want als we willen dat de ander, de 'vijand' grenzen en regels stelt, dan moeten wij dat eerst doen.
Pas dan wordt oorlog 'betwist', zoals Julien Freund theoretiseerde.
Alleen dan gaat oorlog niet over de blinde vernietiging van de ander.
En het kan een politieke oplossing hebben.
De pacifisten tot het bittere einde hebben het mis. Oorlog, of we het nu leuk vinden of niet (en natuurlijk vinden we het niet leuk), maakt deel uit van de geschiedenis en de menselijke natuur. Vrede en oorlog staan in een systole-diastole relatie. Het ene kan niet gegeven worden zonder het andere.
Maar om te voorkomen dat het de vernietiging van de mens wordt, is het nodig om de waarschuwing van Clausewitz in gedachten te houden.
De oude Pruisische generaal zei dat “oorlog de voortzetting van politiek met andere middelen is”. Noodzakelijk, wanneer de wegen van de politiek falen. Niet langer nodig, wanneer de politiek kan worden hervat.
Maar te veel mensen in dit door almacht gedrogeerde collectieve Westen weten niet eens wie Clausewitz was.
Vertaling door Robert Steuckers