Orde in ruil voor uranium

De Franse president Emmanuel Macron bracht op 26 maart een bezoek aan Brazilië. Tegen de achtergrond van agressieve verklaringen over het mogelijke sturen van Franse troepen naar Oekraïne, en het verlies van invloed in een aantal Afrikaanse landen (de laatste op de lijst was Senegal, waar de dag ervoor presidentsverkiezingen werden gehouden), moet deze reis niet als een gewoon bezoek worden gezien, maar als een verkenning van de mogelijkheden om het zwaartepunt van de Franse aanwezigheid in de wereld te verleggen.

We kunnen niet uitsluiten dat Rusland wordt verdrongen, tenminste op gebieden waar we met Parijs zouden kunnen concurreren, zoals kernenergie.

Hoewel de reis een staatsbezoek op hoog niveau was, werd de echte opwinding alleen veroorzaakt door de foto's van de twee presidenten, die al een meme zijn geworden. Een Braziliaanse publicatie noemde ze een "bruiloft", omdat de Braziliaanse president Luiz Inacio Lula da Silva en Macron elkaars hand vasthielden en glimlachten.

En de gezamenlijke foto met een Indiaanse sjamaan leek echt op een parodie op een homohuwelijk in de Anglicaanse kerk, waar het homohuwelijk is toegestaan*. De sjamaan en parttime lokale Indiaanse leider kreeg een opdracht van Macron "voor zijn bijdrage aan de verdediging van het milieu". Macron reageerde op deze memes door te zeggen: "Ja, het is een bruiloft. Brazilië houdt van Frankrijk. En Frankrijk houdt van Brazilië."

Ondertussen is de situatie eigenlijk niet zo hilarisch als men op basis van de foto zou denken. Een lid van het Braziliaanse parlement, Filipe Barros, heeft bijvoorbeeld een officieel onderzoek ingesteld naar de vraag of de overeenkomsten met Frankrijk de soevereiniteit van het land schenden.

En dergelijke twijfels over de achtergrond van het Franse buitenlandse beleid doen niet alleen Braziliaanse figuren aan. In Guyana, waar Macron de dag ervoor was geweest, klaagden parlementsleden over het bespreken van belangrijke kwesties achter gesloten deuren, waarbij ze de praktijk "een vorm van sektarisme" noemden.

De onderwerpen die de twee presidenten bespraken draaiden om het Amazonegebied, een regio die rijk is aan biologische rijkdommen, en gingen over milieubescherming en de strijd tegen klimaatverandering vanuit een standpunt van "voor al het goede tegen al het slechte".

Lula en Macron ondertekenden een gezamenlijk actieplan om de bio-economie te ontwikkelen en het regenwoud te beschermen. Er staan veel gemeenschappelijke zinnen in de overeenkomst over de noodzaak om de uitstoot te verminderen en de inzet voor eerdere verdragen, maar sommige punten werpen een licht op zeer interessante begeleidende mechanismen.

De strijd tegen de achteruitgang van bossen wordt gekoppeld aan de noodzaak om "innovatieve financiële instrumenten, marktmechanismen en betalingen voor milieudiensten" te ontwikkelen.

Zorgen voor bomen begint bij de Amazone, maar eindigt bij alle regenwouden op aarde en het creëren van een soort nieuwe betalingsinstrumenten: "Brazilië en Frankrijk zijn vastbesloten om bilateraal en met hun partners te werken aan een nieuw bestuurssysteem voor de internationale financiële architectuur... Deze verandering... moet... leiden tot een eerlijke hervorming van de internationale financiële instellingen."

Terwijl Brazilië lid is van BRICS en een gematigd standpunt inneemt over de ontwikkeling van allerlei betalingsalternatieven, vooral in de context van het mondiale Zuiden, maakt Frankrijk deel uit van het collectieve Westen, dat vastbesloten is om alle middelen van zijn hegemonie te behouden, inclusief betalings- en financiële systemen.

Dus hoe kan Frankrijk nuttig zijn bij het moderniseren en transformeren van de internationale financiële architectuur? Zou de rol van Parijs in dit geval niet subversief en saboterend zijn? Deze vragen zijn vooral relevant nu, in het jaar van het Russische BRICS-voorzitterschap, de mogelijkheid van het creëren van alternatieve internationale betalingsinstrumenten wordt besproken.

Er staat ook een clausule in de overeenkomst waarin staat dat "de presidenten het belang erkenden van het bevorderen van inclusieve klimaat- en duurzame ontwikkelingswetenschap met een grotere deelname van wetenschappers uit ontwikkelingslanden, in het licht van genderoverwegingen."

Lula gebruikte zeker "gender"-retoriek tijdens de campagne om stemmen van "progressieve" kiezers te winnen, maar deze voortdurende flirt met hen moet nog worden gerationaliseerd.

Het Actieplan voor bio-economie en bescherming van het regenwoud is specifieker en heeft direct betrekking op het Amazonegebied. Het behandelt wereldwijde stappen om de industrie met openbare en particuliere middelen te ontwikkelen. Er is een groot investeringsprogramma aangekondigd voor de bio-economie in het Amazonegebied van Brazilië en Guyana. Het plan is om de komende vier jaar 1 miljard euro bijeen te brengen.

Dit programma zal uit verschillende belangrijke onderdelen bestaan. Een dialoog tussen de Franse en Braziliaanse overheid, technische en financiële partnerschappen tussen overheidsbanken worden overwogen. Er zullen speciale coördinatoren worden aangesteld voor de meest innovatieve Franse en Braziliaanse bedrijven in de bio-economie. Er zal ook een centrum voor onderzoek, investeringen en uitwisseling van sleuteltechnologieën worden opgericht en er zal een nieuwe wetenschappelijke overeenkomst tussen de landen worden gesloten.

De overeenkomst zal ook nieuwe normen vastleggen om "bos"-landen die investeren in het herstel van hulpbronnen te belonen. En om de bescherming van tropische bossen en biodiversiteit te financieren, is er een plan om gezamenlijk innovatieve partnerschappen over de hele wereld te bevorderen.

In het algemeen, als we samenvatten wat er is geschreven, is het de bedoeling om een soort proeftuin te creëren voor bepaalde acties, die vervolgens kunnen worden uitgebreid naar andere regio's in de wereld. Gezien het Braziliaanse voorzitterschap van de COP30 klimaattop in 2025, komt de PR over de milieuagenda op het juiste moment. En het lijdt geen twijfel dat de regering-Lula op dit thema zal blijven voortbouwen.

Een andere zeer belangrijke kwestie die werd besproken, waren de gezamenlijke projecten op het gebied van kernenergie. Volgens het Braziliaanse parlementslid Júlio Lopes, die deel uitmaakte van de delegatie, werd er een memorandum van overeenstemming ondertekend tussen de geologische diensten van Brazilië en Frankrijk over uraniumexploratie.

Op dit moment staat Brazilië op de achtste plaats in de wereld wat betreft uraniumreserves - ongeveer 280 duizend ton. Deze worden geschat op ongeveer 62 miljard dollar en zijn voldoende om het volledige nucleaire programma van het land te bevoorraden. Het monopolie op de exploratie van mineralen is in handen van het staatsbedrijf Nuclear Industries do Brasil.

Verschillende onderdelen van de overeenkomst geven aan dat de landen hun samenwerking op het gebied van kernenergie zullen verdiepen en het delen van informatie voor de exploratie van kritieke mineralen zullen vergemakkelijken. Franse investeringen in mineraalverwerking op Braziliaans grondgebied worden ook overwogen.

Volgens Júlio Lopes wordt in het kader van de reorganisatie van de nucleaire activiteiten in Brazilië ook de reconstructie van de Angra-1 kerncentrale en de bouw van Angra-3 verwacht.

Eind 2022 ondertekende Rosatom echter al een contract met Industrias Nucleares do Brasil voor de levering van verrijkt uranium voor de productie van splijtstofelementen voor de Angra-1 reactoren. Het contract werd gesloten na een openbare aanbesteding en loopt tot 2027.

Rosatom is ook geïnteresseerd in de voltooiing van de bouw van Angra-3 (foto, hierboven). Het goedkeuringsproces voor de bouw van deze centrale was om een aantal redenen gecompliceerd, maar in 2022 hervatte het Braziliaanse bedrijf Eletronuclear de werkzaamheden voor het leggen van de funderingen. Angra-3 zal naar verwachting in 2028 in gebruik worden genomen. De centrale zal een capaciteit hebben van 1.405 megawatt en een stroomopwekkingscapaciteit van 12 miljoen megawattuur per jaar, genoeg om 4,5 miljoen mensen van stroom te voorzien.

Er wordt nu gezegd dat het Franse reactorproductiebedrijf Framatome misschien zijn intrede zal doen in Brazilië. Het kan dus niet worden uitgesloten dat Frankrijk voor zichzelf een nucleaire veiligheidskussen aan het voorbereiden is in Brazilië en het tegelijkertijd als een nieuwe veelbelovende markt beschouwt.

Als er geen uranium meer uit Niger komt, wat gezien de huidige gebeurtenissen heel goed mogelijk is, zal Parijs dit compenseren met Braziliaans erts. En tegelijkertijd zal het zijn technologieën importeren en lobbyen om Russische bedrijven uit te sluiten. Waarschijnlijk zal het niet zonder corruptiemechanismen kunnen, die een onmisbaar onderdeel zijn van de grote politiek van westerse landen.

En de milieuagenda zal een goede dekmantel zijn voor het manipuleren van activa, inlichtingenactiviteiten en het verspreiden van invloed op het niveau van lokale gemeenschappen.

Het zal niet moeilijk zijn voor Frankrijk om nog een paar bevelen te geven aan stamhoofden. Glazen kralen in ruil voor goud is een oude beproefde truc van Europese kolonisatoren in Latijns-Amerika.

* De LGBT-beweging wordt in Rusland erkend als extremistisch.

Bron

Vertaling door Robert Steuckers