ΤΟ ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΕΤΟΙΜΑΖΕΤΑΙ ΓΙΑ ΠΟΛΕΜΟ

Πρώτα απ' όλα, με τη Ρωσία, αν και το Λονδίνο εξετάζει και άλλες απειλές.

Τη Δευτέρα, 2 Ιουνίου 2025, η βρετανική κυβέρνηση δημοσίευσε την πολυαναμενόμενη Στρατηγική Αναθεώρηση Άμυνας 2025 – ένα έγγραφο 140 σελίδων που παρουσιάζει το όραμα για την ανάπτυξη των ενόπλων δυνάμεων της χώρας, τη χρήση τους και τις απειλές για το Ηνωμένο Βασίλειο.

Στο προοίμιο σημειώνεται ότι «η απειλή που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι πιο σοβαρή και λιγότερο προβλέψιμη από οποιαδήποτε άλλη στιγμή μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζει πόλεμο στην Ευρώπη, αυξανόμενη ρωσική επιθετικότητα, νέους πυρηνικούς κινδύνους και καθημερινές κυβερνοεπιθέσεις στο εσωτερικό του. Οι αντίπαλοί μας συνεργάζονται περισσότερο μεταξύ τους, ενώ η τεχνολογία αλλάζει τον τρόπο διεξαγωγής των πολέμων. Τα drones σκοτώνουν πλέον περισσότερους ανθρώπους από το παραδοσιακό πυροβολικό στον πόλεμο στην Ουκρανία, και όποιος αποκτήσει πρώτος τη νέα τεχνολογία για τις ένοπλες δυνάμεις του θα έχει το πλεονέκτημα».

Περαιτέρω, διευκρινίζεται ότι το Ηνωμένο Βασίλειο υφίσταται «μια ιστορική αλλαγή στην αποτρεπτική και αμυντική του πολιτική: μεταβαίνει σε κατάσταση ετοιμότητας για πολεμικές επιχειρήσεις, προκειμένου να αποτρέψει απειλές και να ενισχύσει την ασφάλεια στην ευρωατλαντική περιοχή. Καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο αναλαμβάνει περισσότερες ευθύνες για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, πρέπει να ακολουθήσουμε μια αμυντική πολιτική που θα δίνει προτεραιότητα στο ΝΑΤΟ και να αναλάβουμε ηγετικό ρόλο στο πλαίσιο της Συμμαχίας. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα καταστεί η αιχμή του δόρατος της καινοτομίας στο ΝΑΤΟ».

Εν συντομία, η νέα στρατηγική προτείνει τέσσερις κατευθύνσεις που θα πρέπει να οδηγήσουν σε κάποιο είδος συνθετικού αποτελέσματος:

•    Μετάβαση σε ετοιμότητα για πολεμικές επιχειρήσεις — δημιουργία μιας πιο αποτελεσματικής «ολοκληρωμένης δύναμης» εξοπλισμένης για το μέλλον και ενίσχυση της άμυνας της πατρίδας.

•    Κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη — προώθηση της απασχόλησης και της ευημερίας μέσω μιας νέας εταιρικής σχέσης με τη βιομηχανία, ριζικών μεταρρυθμίσεων στον τομέα των προμηθειών και στήριξης των επιχειρήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου.

• «Πρώτα το ΝΑΤΟ» — ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας μέσω της ηγετικής θέσης στο ΝΑΤΟ, με ενισχυμένες πυρηνικές, νέες τεχνολογικές και αναβαθμισμένες συμβατικές δυνατότητες.

• Καινοτομία στο Ηνωμένο Βασίλειο με βάση τα διδάγματα από την Ουκρανία — αξιοποίηση των drones, των δεδομένων και του ψηφιακού πολέμου για να γίνουν οι Ένοπλες Δυνάμεις μας ισχυρότερες και ασφαλέστερες.

• Προσέγγιση που περιλαμβάνει ολόκληρη την κοινωνία — διεύρυνση της συμμετοχής στην εθνική ανθεκτικότητα και ανανέωση της σύμβασης της χώρας με όσους υπηρετούν.

Η ομάδα σύνταξης του εγγράφου ηγήθηκε από τον Λόρδο Τζορτζ Ρόμπερτσον, πρώην υπουργό Άμυνας του Εργατικού Κόμματος και γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, τον στρατηγό Ρίτσαρντ Μπάρονς, πρώην διοικητή των Βρετανικών Ενωμένων Δυνάμεων, και τη Δρ Φιόνα Χιλ από τους ακαδημαϊκούς κύκλους. Η Φιόνα Χιλ έχει επίσης αμερικανική υπηκοότητα και εργάστηκε στον Λευκό Οίκο, συντονίζοντας την πολιτική προς τη Ρωσία και την Ευρώπη στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΠΑ. Και οι τρεις έχουν μάλλον ρωσοφοβικές απόψεις, οι οποίες επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό το ύφος και τους όρους της στρατηγικής.

Η Ρωσία αναφέρεται στο έγγραφο 33 φορές και σε σαφώς αρνητικό πλαίσιο: «Η Ρωσία διεξάγει πόλεμο στην ήπειρό μας», «αυξανόμενη ρωσική επιθετικότητα και νέοι πυρηνικοί κίνδυνοι», «αυξάνεται η ρωσική επιθετικότητα σε όλη την Ευρώπη», «η Ρωσία επιδεικνύει την προθυμία της να χρησιμοποιήσει στρατιωτική βία, να προκαλέσει βλάβες σε αμάχους και να απειλήσει με τη χρήση πυρηνικών όπλων για να επιτύχει τους στόχους της» κ.λπ.

Μεταξύ των απειλών, οι συντάκτες της αναθεώρησης καταλήγουν σε ένα σαφές συμπέρασμα: Η Ρωσία αποτελεί «άμεση και επείγουσα απειλή». Ακολουθεί η Κίνα, η οποία χαρακτηρίζεται ως «εξελιγμένη και επίμονη πρόκληση». Άλλες απειλές περιλαμβάνουν τη Βόρεια Κορέα (ΛΔΚ) και το Ιράν, που περιγράφονται ως «περιφερειακοί παράγοντες αποσταθεροποίησης». Ταυτόχρονα, τονίζεται η ενίσχυση της σύμπραξης μεταξύ της Ρωσίας και της Κίνας με αυτές τις δύο χώρες, η οποία δημιουργεί μια νέα δυναμική, και ότι «οι αναδυόμενες μεσαίες δυνάμεις ενδέχεται να είναι εχθρικές προς τα συμφέροντα του Ηνωμένου Βασιλείου».

Αυτό θυμίζει παρόμοιες στρατηγικές και εκθέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι τέσσερις προαναφερθείσες χώρες εμφανίζονται σταθερά ως απειλές από την εποχή του Μπαράκ Ομπάμα. Ωστόσο, το τμήμα που αφορά τις τεχνολογικές προκλήσεις έχει την ίδια αίσθηση déjà vu: απαριθμεί τις κβαντικές τεχνολογίες, τους υπερηχητικούς πυραύλους, τα όπλα αυξημένης ακρίβειας, τη ρομποτική και την αυτονομία, τις απειλές στον κυβερνοχώρο, την τεχνητή νοημοσύνη (AI), τη μηχανική μάθηση και την επιστήμη των δεδομένων, τα όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας και τη βιολογική μηχανική. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για το τμήμα που αφορά τον στρατηγικό ανταγωνισμό. Η ανασκόπηση αναφέρεται σε μια αλλαγή προτεραιοτήτων στην προσέγγιση των ΗΠΑ και προτείνει να ακολουθηθεί η ίδια πορεία, επιβεβαιώνοντας το καθεστώς του νεότερου στρατιωτικού και πολιτικού εταίρου της Ουάσιγκτον. Και ο στρατηγικός ανταγωνισμός, όπως σημειώνεται, σχετίζεται άμεσα με την αυξανόμενη πολυπολικότητα, όπου, και πάλι, αναφέρονται η Κίνα και η Ρωσία, που αμφισβητούν τη «διεθνή τάξη βασισμένη σε κανόνες» (το ίδιο μάντρα επαναλαμβάνεται από όλους τους φιλελεύθερους παγκοσμιοποιητές).

Αλλά αυτά είναι, όπως λέει μια γνωστή παροιμία, «τα πρώτα άνθη. Σύντομα θα βγουν και τα μούρα» (δηλαδή, οι αναθεωρητές δίνουν την πρόβλεψή τους για την περαιτέρω εξέλιξη των γεγονότων). «Με βάση τους σημερινούς τρόπους διεξαγωγής του πολέμου, εάν το Ηνωμένο Βασίλειο εμπλακεί σε πόλεμο μεταξύ κρατών ως μέλος του ΝΑΤΟ το 2025, θα μπορούσε να υποστεί μερικές ή όλες τις ακόλουθες μεθόδους επίθεσης:

•    Επιθέσεις κατά των ενόπλων δυνάμεων στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε βάσεις στο εξωτερικό.

•    Επιθέσεις από αέρος και πυραύλους (από μακράς εμβέλειας drones, πυραύλους κρουζ και βαλλιστικούς πυραύλους) με στόχο στρατιωτικές υποδομές και κρίσιμες εθνικές υποδομές (CNI) στο Ηνωμένο Βασίλειο.

•    Αυξημένα σαμποτάζ και κυβερνοεπιθέσεις που επηρεάζουν τις CNI στην ξηρά και στην ανοικτή θάλασσα.

•    Προσπάθειες να διαταραχθεί η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου —ιδίως η βιομηχανία που υποστηρίζει τις Ένοπλες Δυνάμεις— μεταξύ άλλων μέσω κυβερνοεπιθέσεων, παρεμπόδισης του θαλάσσιου εμπορίου και επιθέσεων σε CNI που βρίσκονται στο διάστημα.

•    Προσπάθειες χειραγώγησης των πληροφοριών με σκοπό την υπονόμευση της κοινωνικής συνοχής και της πολιτικής βούλησης.

Εάν εξετάσουμε συγκεκριμένες ευπάθειες, η ανασκόπηση επισημαίνει την εξάρτηση του νησιού από υποβρύχια καλώδια διαδικτύου (πάνω από το 95% των παγκόσμιων δεδομένων μεταφέρονται μέσω αυτών), την εξάρτηση από εξωτερικές προμήθειες τροφίμων (περίπου 50%), την εξάρτηση από το φυσικό αέριο της Νορβηγίας (το 77% των εισαγωγών φυσικού αερίου του Ηνωμένου Βασιλείου προέρχεται από τη χώρα αυτή), καθώς και την ανάγκη πρόσβασης σε ορυκτά σπάνιων γαιών (λίθιο, κοβάλτιο, γραφίτη, νικέλιο).

Παράλληλα με την αναδιοργάνωση της δομής των ενόπλων δυνάμεων, προκειμένου να καταστούν οι κλάδοι των ενόπλων δυνάμεων πιο αλληλοσυνδεδεμένοι, η αναθεώρηση προβλέπει την ανάπτυξη του τομέα της άμυνας και την κατάρτιση τεχνικού προσωπικού. Σημειώθηκε ότι η δημιουργία πλατφορμών μεγάλης κλίμακας, όπως άρματα μάχης και αεροσκάφη, απαιτεί κύκλο τουλάχιστον πέντε ετών, ενώ η προετοιμασία μικρών συστημάτων, όπως τα drones, μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες.

Προβλέπεται η δημιουργία ενός τμήματος στρατιωτικής αντικατασκοπείας στο πλαίσιο της υπηρεσίας πληροφοριών, καθώς και η συγχώνευση των υπηρεσιών που είναι αρμόδιες για τον κυβερνοπόλεμο και το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα.

Προσδιορίζονται επίσης οι εταίροι του Ηνωμένου Βασιλείου στην υποθετική απόκρουση αυτών των απειλών. Πρόκειται, καταρχάς, για τις Ηνωμένες Πολιτείες, τις χώρες του ΝΑΤΟ και, στη συνέχεια, την Ουκρανία.

Όσον αφορά την τελευταία, η αναθεώρηση αναφέρει ότι «Πρόκειται για ένα σημείο καμπής για τη συλλογική ασφάλεια στην Ευρώπη που συμβαίνει μία φορά σε κάθε γενιά: η εξασφάλιση μιας διαρκούς πολιτικής διευθέτησης στην Ουκρανία που θα διαφυλάσσει την κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και τη μελλοντική ασφάλειά της είναι απαραίτητη για να αποτραπεί η Ρωσία από περαιτέρω επιθετικές ενέργειες σε ολόκληρη την περιοχή. Το Ηνωμένο Βασίλειο διπλασιάζει τη στήριξή του προς την Ουκρανία, ενισχύοντας τον διεθνή ηγετικό του ρόλο και διατηρώντας την άνευ προηγουμένου δέσμευσή του να παρέχει στρατιωτική βοήθεια ύψους 3 δισ. λιρών ετησίως στην Ουκρανία για όσο διάστημα χρειαστεί. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να διερευνήσει περαιτέρω τρόπους για τη διατήρηση της αμυντικής βιομηχανικής ικανότητας και της ασφάλειας της Ουκρανίας, για παράδειγμα, αυξάνοντας τις κοινοπραξίες μεταξύ των αμυντικών βιομηχανιών του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ουκρανίας και, μόλις τελειώσει η άμεση σύγκρουση, υποστηρίζοντας την Ουκρανία στην πρόσβαση σε νέες αγορές για την αμυντική της βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένης της συντήρησης και του εκσυγχρονισμού του παλαιού σοβιετικού εξοπλισμού που χρησιμοποιείται από τρίτες χώρες. Ο τομέας της άμυνας θα πρέπει επίσης να αντλήσει διδάγματα από την εξαιρετική εμπειρία της Ουκρανίας στον χερσαίο πόλεμο, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τις υβριδικές συγκρούσεις, προκειμένου να αναπτύξει τη δική του σύγχρονη προσέγγιση στον πόλεμο».

Από το παραπάνω απόσπασμα είναι σαφές ότι δεν πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες για τη λογική των πολιτικών ελίτ της Δύσης, οι οποίες θα συνεχίσουν τη σκόπιμη κλιμάκωση, με την Ουκρανία να αποτελεί ταυτόχρονα πειραματόζωο για την αξιολόγηση νέων μορφών και μέσων ένοπλης σύγκρουσης και το ίδιο το μέσο κατά της Ρωσίας.

Ωστόσο, το έγγραφο δεν επικεντρώνεται μόνο στην Ευρώπη και την Ουκρανία. Εστιάζει επίσης στα συμφέροντα της Βρετανίας στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού (βάση Ντιέγκο Γκαρσία), στον Ατλαντικό (ιδιαίτερα στις Νήσους Φώκλαντ, τις οποίες η Αργεντινή αποκαλεί Νήσους Μαλβίνες και θεωρεί δικές της), στο Γιβραλτάρ (η μόνη πραγματική βρετανική αποικία στην Ευρώπη, της οποίας το έδαφος διεκδικεί νόμιμα η Ισπανία).

Το έγγραφο δείχνει επίσης ενδιαφέρον για την παραγωγή τεράστιου αριθμού πυραύλων μακράς εμβέλειας. Και οι συστάσεις υποδεικνύουν την ανάγκη να αυξηθεί ο αριθμός των ενόπλων δυνάμεων σε εκατό χιλιάδες, εκ των οποίων 83 χιλιάδες θα είναι τακτικά στρατεύματα και οι υπόλοιποι θα είναι εφέδροι. Οι ποσοτικοί δείκτες αναφέρονται λόγω των τρεχόντων προβλημάτων με τη στελέχωση του βρετανικού στρατού.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, από το τέλος της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας το 1960 έως το 2025, ο αριθμός των τακτικών βρετανικών στρατευμάτων μειώθηκε κατά 74%. Κατά τη διάρκεια των 12 μηνών έως τις 31 Μαρτίου 2025, σημειώθηκε μείωση του συνολικού αριθμού του προσωπικού των τακτικών δυνάμεων, με περίπου 1.140 περισσότερα άτομα να αποχωρούν από ό,τι να εντάσσονται. Η καθαρή μείωση ήταν μικρότερη από την προηγούμενη χρονιά, όταν αποχώρησαν 4.430 περισσότερα μέλη από ό,τι προσλήφθηκαν.

Σε έκθεση του Φεβρουαρίου 2024 σχετικά με την ετοιμότητα των ενόπλων δυνάμεων, η επιτροπή άμυνας εξέφρασε ανησυχίες για ζητήματα πρόσληψης και διατήρησης του προσωπικού στις ένοπλες δυνάμεις του Ηνωμένου Βασιλείου. Σε προφορική κατάθεση ενώπιον της Επιτροπής Δημοσίων Λογαριασμών τον Απρίλιο του 2025, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Άμυνας, Ναύαρχος Sir Tony Radakin, αναγνώρισε το πρόβλημα με την πρόσληψη και τη διατήρηση του προσωπικού στις ένοπλες δυνάμεις, αλλά δήλωσε ότι «η κατάσταση βελτιώνεται».

Ο βρετανικός Τύπος χαρακτήρισε τη νέα αναθεώρηση ως μια προσπάθεια προώθησης του «στρατιωτικού κεϋνσιανισμού» για να κερδίσει υποστήριξη για τις αμυντικές δαπάνες.

Και υπάρχουν πολλά χρήματα που πρέπει να αποσπαστούν από τους φορολογούμενους. Αναμένονται μεγάλες δαπάνες για την κατασκευή πυραύλων, την κατασκευή νέων υποβρυχίων επίθεσης και πυρομαχικών για αυτά. Εξετάζεται επίσης η δυνατότητα αγοράς από τις Ηνωμένες Πολιτείες πολυχρηστικών αεροσκαφών F-35A πιστοποιημένων για τη μεταφορά της βαρυτικής πυρηνικής βόμβας B61-12, η οποία έχει μέγιστη εκρηκτική ισχύ 50 κιλοτόνων. Συνολικά 15 δισεκατομμύρια λίρες θα επενδυθούν στον εκσυγχρονισμό της παραγωγής πυρηνικών όπλων. Δεδομένης της ευπάθειας των βρετανικών τεθωρακισμένων οχημάτων, όπως επιβεβαιώθηκε από τις μάχες στην Ουκρανία, είναι πιθανό να χρειαστεί η δημιουργία νέων πρωτοτύπων αρμάτων μάχης και τεθωρακισμένων οχημάτων.

Η αναθεώρηση εστιάζει επίσης στην εκπαίδευση μιας εθελοντικής πολιτοφυλακής που θα βοηθήσει στην προστασία των αεροδρομίων, των κόμβων επικοινωνιών και άλλων κρίσιμων εθνικών υποδομών από μη επανδρωμένα αεροσκάφη και άλλες αιφνιδιαστικές επιθέσεις. Σε αυτό, η Βρετανία έχει ακολουθήσει σαφώς το παράδειγμα της Πολωνίας και ορισμένων άλλων χωρών της ΕΕ, οι οποίες, σε κατάσταση πανικού, έχουν ήδη αρχίσει να δημιουργούν παρόμοιες σχηματισμούς για να «προστατευθούν από τη Ρωσία».

Σε γενικές γραμμές, σε διπλωματικό επίπεδο, θα πρέπει να αναμένουμε σαφώς κάποιο είδος διαμαρτυρίας, αν όχι από την Κίνα με το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα, τότε σίγουρα από τη Ρωσία, δεδομένου ότι η εχθρική συμπεριφορά του Λονδίνου ενισχύεται πλέον και από επιθετική ρητορική και προθέσεις.

Ωστόσο, αν διαβάσετε ανάμεσα στις γραμμές και λάβετε υπόψη το διεθνές και εσωτερικό πολιτικό πλαίσιο, τότε αυτή η ανασκόπηση θα πρέπει να προκαλέσει ανησυχία στους ίδιους τους Βρετανούς. Οι πρόσφατες εκλογές έδειξαν ότι η δυσπιστία προς την τρέχουσα κυβέρνηση αυξάνεται, και μαζί με αυτήν και η πιθανότητα απόσχισης της Βόρειας Ιρλανδίας και της Σκωτίας. Λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά προηγούμενα, οι ένοπλες δυνάμεις της Βρετανίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν εσωτερικά για την καταστολή των ταραχών. Και τα συμπτώματα πιθανών εσωτερικών αναταραχών στο Ηνωμένο Βασίλειο γίνονται όλο και πιο εμφανή κάθε μέρα.

Μετάφραση: Οικονόμου Δημήτριος