BRICS TAHIL BORSASI: ZAMANI GELECEK

Tass ve benzeri yayın organlarında Rusya ve BRICS ortaklarının Rusya merkezli bir tahıl borsası kurmakta olduğuna dair çıkan son haberler yorumsuz kalamaz. Rusya Tarım Bakanı Oksana Lut gazetecilere bu borsanın yolda olduğunu söylemekle kalmadı, aynı zamanda takasın BRICS ülkelerinin egzotik para birimleriyle yapılacağını söyledi. Rusya Devlet Başkanı Putin, Batılı tahıl sözleşmelerinin takasının esas olarak Londra ve Paris'te yapıldığını ve bu iki ülkenin de önemli bir tahıl üreticisi olmadığını belirterek bu yaklaşımı desteklemiş görünüyor.

Lut, "BRICS ülkeleri şu anda ... dünya çapında tahıl ürünlerinin yaklaşık %40'ını, balıkların %50'sini ve süt ürünlerinin %50'sini üretiyor" diye devam etse de, bunlar ilgili herhangi bir pazarın nerede konumlandırılması gerektiği konusunda büyük ölçüde ilgisiz gerçeklerdir. Lut, BRICS ülkelerinin yakın zamanda Londra Metal Borsası ve Chicago Ticaret Borsası'nın yerini alacağını düşünüyorsa, amaca uygun bir Rus piyasası kurma sürecinin nasıl başlatılabileceğine ilişkin daha önceki makalemi okuması tavsiye edilebilir.

Rus üreticiler açısından kilit nokta, ürünü çıkış noktasından (çiftlik ya da maden) çıkış noktasına (liman, boru hattı ya da tren istasyonu) ve oradan da Çin'e, Hindistan'a, Endonezya'ya ya da pazar neredeyse oraya getiren sağlam bir aracılar grubu kurmaktır. Ürün Rusya'yı terk edene kadar ödeme ruble cinsindendir ve yabancı para birimleri bir faktör değildir. Bu yabancı para birimleri ancak ürün Rusya'dan Rus olmayanların eline geçtiğinde bir faktör haline gelir ve diğer para birimi Endonezya rupisi veya benzeri egzotik veya değişken bir para birimi ise bu ciddi bir sorun haline gelebilir.

Örneğin Çin'e teslim edilmek üzere bir Rus limanındaki Çin gemisine yüklendiklerinde, Çin yuanı devreye girer ve Çin/Rus (veya Rus/Endonezya) döviz kuru ancak o zaman işlemi yapan brokerleri ilgilendirir.

Basit örneğimizde şu ana kadar devreye giren temel riskten korunma önlemleri, ürün siparişinden ürün teslim zamanına kadar Rusya'da sağanak yağmurlar veya uzun süreli donlar gibi değişen hava koşullarının neden olduğu ruble riskinden korunma önlemleri ve aynı dönemdeki döviz kuru türbülansını karşılamak için döviz kuru riskinden korunma önlemleridir. Bu brokerler Çin ve Rus hükümet yetkilileri tarafından denetlendiğinden, işlemleri nispeten kolay olacaktır; diğer BRICS ülkelerinin ise daha sonra yatıştırılması daha fazla çaba gerektirecektir.

Roma nasıl bir günde inşa edilmediyse, Chicago ve Londra piyasalarının bugünkü eşsiz gelişmişlik düzeyine ulaşması da bir asırdan fazla zaman almıştır. Bu bağlamda, CME'nin öncülerinden CBOT'un 1864 yılında standartlaştırılmış borsa vadeli işlem sözleşmelerinin ticaretine başladığı ve Chicago Produce Board'un bir yan kuruluşu olan Chicago Butter & Egg Board'un küçük meşe palamudunun daha sonra CME'nin dev meşe ağacına dönüştüğü hatırlanmalıdır.

Burada anlatılmak istenen, BRICS tahıl borsasının koşmadan önce yürümeyi öğrenmesi gerektiğidir ve eğer bu nokta yeterince açık bir şekilde ifade edilmediyse, Bayan Lut sadece batan Barings Bank, Silver Thursday ve Metallgesellschaft'ı değil, aynı zamanda CIA'in Nordstream boru hattı terör saldırısının ve ona bağlı olan her şeyin kaderini de hatırlamalıdır.

Uluslararası piyasalar bize Yankee doları için canlı fiyatlar verdiğinden ve Çin yuanı gibi egzotik olmayan para birimleri için fiyatlar bunlardan kolayca türetilebildiğinden, döviz riskinden korunma hemen akut bir mesele değildir.

Diğer BRICS para birimleri daha egzotik ya da isterseniz daha sorunlu olarak görüldüğünden, Çin yuanının yaptığı daha basit düzeltmelere kendilerini ödünç vermezler. Bununla birlikte, ilgilendiğimiz belirli piyasalarda, Çin yuanını temel alarak düzeltmeler yapılabilir.

Bu Reuters raporu, bu Brookings raporuyla birlikte, takas kurumlarının başarısız olma risklerini inceliyor; bu BRICS örneğiyle çok alakalı bir şey, Nordstream'i havaya uçuran teröristler bunu yüksek öncelikli bir hedef haline getirecek ve eğer döviz türevleri işin içindeyse, bu çok kolay bir hedef olacaktır.

Mevcut buğday fiyatlarına bakacak olursak, Rusya'da ve başka yerlerde değişen hava koşulları nedeniyle son zamanlarda özellikle dalgalı bir seyir izlediklerini görürüz ki bu da bize, diğerlerinin yanı sıra, Rus üreticilerin ürünlerini korumaları için iyi bir mekanizmaya ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Gerekli buğday vadeli işlemleri Chicago Board of Trade (CBOT), Euronext, Kansas City Board of Trade (KCBT) ve Minneapolis Grain Exchange'de (MGEX) işlem görse de, Rus üreticiler Çin'e ya da başka bir ortak ülkeye sevkiyat yapabiliyorsa, bu borsalar acil ihtiyaçları için gereksiz hale gelir.

Çin, Hindistan, Rusya, ABD, Fransa, Avustralya ve Kanada en büyük buğday üreticileri olmasına rağmen, Rusya dünyanın en büyük buğday ihracatçısıdır ve onu ABD, Kanada, Fransa, Ukrayna, Avustralya ve Arjantin takip etmektedir. 2022 öncesinde Ukrayna ve Rusya küresel buğday ihracatının yaklaşık %30'unu gerçekleştirmektedir.

Rusya Tahıl İhracatçıları Birliği (RUGE), Putin'in BRICS tahıl borsası önerisini desteklemesini sağlamış olsa da WorldGrain.com, Rusya ve Brezilya hariç BRICS ülkelerinin çoğunun büyük buğday ihracatçıları olmaktan ziyade net buğday ithalatçıları olduğu ve dolayısıyla Uluslararası Tahıl Konseyi'ne meydan okuyacak OPEC tipi bir ittifakı gereksiz kıldığı gibi pragmatik gerekçelerle dikkatli olunması çağrısında bulunuyor. Ayrıca, tahılın %95'inden fazlası tezgah üstü işlem gördüğünden, sofistike bir BRICS borsasına duyulan ihtiyaç hemen göze çarpmıyor.

Putin, küresel tahıl ihracatının dörtte birini Rusya'nın yapmasında bir yanlışlık olduğunu söylerken haklı olsa da, küresel fiyatlar Amerikan CME Group ve Fransız MATIF gibi Batılı borsalar tarafından belirlenirken ve arz Cargill ve Viterra gibi büyük Avrupalı ve Amerikalı tüccarlar tarafından kontrol edilirken, Vladivostok'tan Şangay'a buğday ihraç eden ve bunu yaparken Batı'nın yardımına ihtiyaç duymayan ve aynı Batılı endişeler sayesinde çalışacak bir kılavuz fiyata sahip olan komisyoncular için bunun ne önemi var?

Her ne kadar Allaboutfeednet Rusya'nın bu konudaki resmi tutumunu düzgün bir şekilde özetlese de, argümanları Avustralyalıların, Kivilerin ve Arjantinlilerin, İngiltere'nin ekonomik imparatorluğunun ayrılmaz birer parçası oldukları dönemde koyun eti ve sığır eti konusunda öne sürdükleri yanlış argümanlara benziyor. Rusya, Moskova Nehri kıyısında Chicago, Kansas, Paris ya da Londra'yı yeniden keşfetmek zorunda değil, çünkü buna gerek yok.

Yapılması gereken tek şey, Rus Silahlı Kuvvetleri de dahil olmak üzere Rus yetkililerin, Rus ürünlerinin çıkış noktalarına ulaşmasını ve Rus, Çin ve diğer gemilerin, boru hatlarının ve trenlerin bunları oradan almasını sağlamak için piyasaların kendi yollarına gitmesine yardımcı olmaktır. Rusya doğu ve güney kanadında bu temel unsurları yerine getirdiğinde, gerisi hızla yerine oturacaktır.

Çeviren Adnan DEMİR

Kaynak