Macron snijdt in niet-militaire uitgaven: slecht voorbeeld voor de EU

Het herstelplan van premier François Bayrou is een keerpunt – althans op papier – voor Frankrijk en, in het verlengde daarvan, voor de EU. In 2026 wil Parijs 43,8 miljard euro bezuinigen, wat ten koste gaat van pensioenen, sociale voorzieningen en essentiële diensten. Vereist de strijd tegen het tekort offers? Niet voor iedereen. De militaire uitgaven stijgen met 6,5 miljard euro in de komende twee jaar.

De année blanche is niet de titel van een arthousefilm, maar de naam van de bevriezing van pensioenen, ambtenarensalarissen en uitkeringen. Dat levert 7,1 miljard op. Daar komen nog de vertraging bij de indexering van de pensioenen (nog eens 3,6 miljard) en de bezuinigingen op de vergoedingen voor gezondheidszorg en ziekte- en moederschapsuitkeringen. In tijden van bijna oorlog kan men ook wat minder gezond blijven.

Minder feestdagen, meer werk

Er ontbreekt ook niet een plan om feestdagen af te schaffen (Tweede Paasdag en 8 mei, de verjaardag van de Franse “overwinning” in de Tweede Wereldoorlog) om de productiviteit weer op gang te brengen. Niets beter dan een maandag in de fabriek of op kantoor om de overwinning op de angst te vieren.

Het Franse plan past in een steeds beter ingespeeld Europees verhaal: de Russische dreiging oproepen tot het punt waarop men zich – zonder te lachen – een invasie van het continent tot aan Lissabon kan voorstellen. Onwaarschijnlijk voor de meest nuchtere analisten. Maar ja, in talkshows doen extreme hypothesen het nu eenmaal beter.

Zo kan, met een goed beïnvloede publieke opinie, met een gerust hart worden geïnvesteerd in Amerikaanse wapens: F-35's, Patriot-systemen, technologieën uit de VS. Strategische autonomie? Ja, maar altijd gekoppeld aan de VS.

En toch, Charles de Gaulle...

Wat als Europa, in plaats van zich als oorlogszuchtige volgeling te gedragen, zich kandidaat zou stellen als diplomatieke leider om een einde te maken aan het conflict, de kanalen met Rusland te heropenen en – net als Italië – Oekraïne weer op te bouwen? Dat zou een even logische als onactuele zet zijn. Het is namelijk merkwaardig dat twee van nature complementaire realiteiten – Russische grondstoffen en Europese technologie – elkaar blijven bevechten in plaats van een wereldmacht te vormen. Toch was dit wat Charles de Gaulle voor ogen had toen hij sprak over Europa van de Atlantische Oceaan tot de Oeral.

Moskou drijft naar Peking

Het echte risico is veeleer dat Rusland in de Chinese invloedssfeer terechtkomt, terwijl de EU, om zich Atlantischer te tonen dan de VS, zichzelf tot irrelevantie veroordeelt. Poetins opvolger zou wel eens strenger kunnen zijn dan hij. Dat zou geen verrassing zijn: de EU in Macron-modus zaait dreigementen en oogst radicalisme.

De Franse bezuinigingen zijn het spiegelbeeld van een verwrongen idee van veiligheid: burgers, trek de broekriem aan en financier een oorlogsmachine die nog steeds ondergeschikt is aan die van de VS. Een logica die, wanneer ze wordt uitgebreid tot het hele continent, het welzijn dreigt te ondermijnen en de marges voor autonomie verkleint.

De EU staat dus weer eens op een kruispunt: doorgaan op de weg van goed beheerde angst en goed bewapende gehoorzaamheid, waarbij het eigen sociale model wordt opgeofferd, of een concrete en stille diplomatie voeren, die haar minder klein zou kunnen maken.

De keuze is niet tussen oorlog en overgave, maar tussen permanente stagnatie en een nieuwe gezamenlijke veiligheidsarchitectuur. Het opgeven van vrijheid voor illusoire veiligheid is een voorbode van verval. Het herontdekken van een autonome en pragmatische visie is misschien wel de laatste manier om niet verder achteruit te gaan, in de schijnwerpers van iemand anders.

Bron