Wanneer hegemonie faalt

Van 6 tot 10 juni vond de OAS-top plaats in de Verenigde Staten. Het oorspronkelijke doel van de top was het imago van de VS in Latijns-Amerika te herstellen en te proberen het westelijk halfrond te consolideren tegenover Rusland en China. Maar niet alles ging volgens plan.

Van 7 tot 10 juni werd in Los Angeles onder auspiciën van de OAS de Top van de Amerika's gehouden, die de terugkeer van de VS naar Latijns-Amerika en het Caribisch gebied moest symboliseren. Het voornaamste doel van het evenement was de positie van de Verenigde Staten in Latijns-Amerika te versterken.

Laten we eens een beetje in de geschiedenis van de top duiken. De Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) is een internationale organisatie die op 30 april 1948 is opgericht. Het doel van de organisatie is samenwerking tussen Noord- en Zuid-Amerika. De OAS bestaat uit de staten van Latijns-Amerika, het Caribisch gebied en de Verenigde Staten zelf. De top werd voor het eerst gehouden in 1994. In juni 2022 werd de 9e Top van Amerika gehouden. De slogan van dit evenement, gepubliceerd op de officiële website van de regering van de VS, was "bouwen aan een duurzame en rechtvaardige toekomst". Op de moderne agenda klinkt dit motto echter zeer dubieus.

Deze keer waren er verschillende incidenten tegelijk. De VS hebben Venezuela, Cuba en Nicaragua niet uitgenodigd. Zes staten weigerden aan de top deel te nemen: Mexico, Guatemala, Honduras, Bolivia, Antigua en Barbados. Deze landen waren verontwaardigd dat de Amerikaanse president Biden de belangrijkste Caribische staten niet had uitgenodigd. In dit opzicht verliest de agenda van de laatste top drastisch aan waarde. Het enige wat de VS Latijns-Amerika kunnen bieden is een toezegging van 300 miljoen dollar voor voedselzekerheid. Ter vergelijking: de handel van de regio met China bedraagt meer dan 450 miljard dollar. China is reeds de grootste handelspartner voor de landen ten zuiden van de Caraïben. Tegen de achtergrond van de huidige situatie heeft de Mexicaanse minister van Buitenlandse Zaken Marcelo Ebrard voorgesteld de OAS opnieuw op te richten. Hij merkte op dat de OAS een negatieve rol heeft gespeeld bij de staatsgreep in Bolivia in 2019. Ook veroordeelde hij de organisatie voor het opleggen van sancties tegen Latijns-Amerikaanse landen. Premier John Briceño van Belize bekritiseerde het optreden van het Witte Huis en noemde de afwezigheid van sommige staten "onvergeeflijk". "Het is ondenkbaar dat wij de landen van Amerika, die hebben bijgedragen tot de oplossing van de belangrijkste problemen op het halfrond, geïsoleerd hebben," benadrukte de regeringsleider.

"Het is duidelijk dat de Organisatie van Amerikaanse Staten en haar modus operandi op haar einde is gelopen," zei de minister, en hij voegde eraan toe dat het Mexicaanse voorstel is om een werkgroep te vormen die een project zal voorleggen om de organisatie voor Amerikaanse interstatelijke samenwerking opnieuw op te richten.

Maar de problemen bij het verloop van de top hielden daar niet op. Biden "struikelde weer eens de ladder op, niet in staat zijn evenwicht te bewaren". De president van Amerika heeft moeite om alle acties van de staten, die bekritiseerd worden, te rechtvaardigen. Hij kwam aan met zijn vrouw en heette alle gasten welkom. Terwijl Biden vanaf het podium sprak over vrede en welvaart, onderdrukte de presidentiële veiligheidsdienst brutaal elke poging van de demonstranten om zich daartegen uit te spreken. Een enkele picket, georganiseerd door een vrouw, eindigde in hechtenis. Bovendien werd de toespraak van Joe Biden op de top onderbroken door schreeuwende demonstranten. De Amerikaanse president stopte, grinnikte en vervolgde zijn toespraak. Zoals ooggetuigen vermeldden, werd Biden op hetzelfde ogenblik onderbroken door twee mensen uit het publiek, die door de veiligheidsdiensten snel uit de zaal werden gehaald.

Zo eindigde de top, die bedoeld was als een machtsvertoon van de VS, in een mislukking. Dit gebeurde om verschillende redenen. Ten eerste begonnen de staten hun economische macht te verliezen. Daarna begon de politieke invloed af te nemen. Nieuwe sterke spelers, zoals Rusland en China, verschenen op het schaakbord.

Ten tweede hadden Zuid- en Midden-Amerika tegenstellingen met Noord-Amerika. Momenteel promoot Rusland het GLONASS-systeem in Latijns- en Zuid-Amerikaanse landen. Russische militaire adviseurs zijn werkzaam in Venezuela en Cuba. De Nicaraguaanse regering koopt 90 procent van alle wapens van Rusland en heeft onlangs de toestemming uitgebreid dat Russische troepen, schepen en vliegtuigen het grondgebied van het land mogen gebruiken om deel te nemen aan trainingen en oefeningen en om humanitaire hulp te verlenen.

China is zichtbaar bezig de Amerikaanse hegemonie op het continent te ondermijnen door gebruik te maken van zijn connecties in Nicaragua. Ook Rusland steunt Nicaragua op gelijke voet met China. De status van het Witte Huis in Latijns-Amerika verliest aanzienlijk aan kracht.

Deskundige aan het Instituut voor Amerikaanse en Canadese Studies van de Russische Academie van Wetenschappen, doctor in de economie Vladimir Vasiliev, zegt: "Niemand kan vandaag echt zeggen wat het belangrijkste is van deze top. Biden heeft zijn retoriek over de democratie verdraaid. Zo is het bijvoorbeeld nodig de democratie in de Latijns-Amerikaanse landen te ontwikkelen, terwijl Cuba, Nicaragua en Venezuela "ondemocratische staten" zijn. Maar het blijkt een interessante zaak: alleen migranten uit deze landen in de VS hebben tegengestelde meningen, zijn gekomen voor een beter leven en zijn tot nu toe niet erg gelukkig met hun verblijf in Amerika. Het blijkt dat Amerika naar deze top is gekomen met een centraal probleem: het probleem van de migratie. De landen van Latijns-Amerika, de landen van Midden-Amerika, zeggen zij, ontwikkelen onze economie. Maar Biden stelde een decoratief plan voor, niets concreets. De VS zelf zullen hen niet veel helpen".

Hieruit moet men concluderen dat de top geen positieve concrete resultaten heeft opgeleverd. Pas daarna werd het weer een twistpunt tussen de landen van Latijns-Amerika en de VS. De top van de Amerika's heeft aangetoond dat de VS niet veel regionale partners hebben, en de afwezigheid van een aantal landen in het forum tart de "hegemonie". Ook de redenaarskunst van president Joe Biden laat te wensen over. Hij maakt vaak fouten en bedenkingen, die vervolgens op het Internet uitlekken en alleen maar "zenuwachtig gelach" uitlokken. De top toont eens te meer aan dat Amerika zijn macht aan het verliezen is. De poging van de Staten om het westelijk halfrond te consolideren tegen Rusland en China is mislukt. Deze top kan in drie woorden worden samengevat: fiasco, mislukking en teleurstelling.

Vertaling door Robert Steuckers